1. شخصیت انسان به عنوان یک عامل مداخله گر در تصمیم گیری شناخته شده است.
2. شخصیت تصمیم گیرنده در تصمیم های او و چگونگی تصمیم گیری های او دخالت و نقش تعیین کننده دارد.
3. برخلاف مدل عقلایی تصمیم گیری که سازمان را بسته فرض می کند که تمامی عوامل تحت کنترل تصمیم گیرنده است. سازمان در واقع سیستم بازی است که در تعامل و تبادل مستمر با محیط است.
4. حیات و بقای سازمان بستگی به تبادل مواد انرژی و اطلاعات با محیط و برقراری رابطه مفید و سازنده با آن خواهد داشت.
5. هر سیستم دارای مرزی است که آن را از محیطش مجزا می سازد ولی در حالی که این مرز در سیستم بسته نفوذ ناپذیر فرض گردیده مرز میان سیستم باز و محیط آن رسوخ پذیری و نفوذ پذیری دارد.
6. سازمان مرز قابل رویتی ندارد و از این رو نوع و میزان تبدیل و تبادلات با محیط معیاری است که به وسیله ان مرز میان سازمان و محیط معین می گردد.
7. این واقعیت که سازمان یک سیستم اجتماعی مرکب از انسانها است، در باز بودن آن و نفوذ پذیری مرزهای آن نقش مهم و موثر داشته است؛ زیرا انسانها به طور دائم در تردد میان محیط و محل کار خود می باشد.
8. منظور از تبادلات ماده و انرژی منظور از انسانها اعضای سازمان و منظور از محیط محل کار سازمان است.
9. از نظر پرو سازمان تنها دنیای انسان نیست زیرا سازمان جامعیت ندارد و تنها بخشی از اجتماع بزرگتری است که او در آن زندگی می کند.
10. مرز سازمان باز و نفوذ پذیر است و به این علت تعامل میان سازمان و محیط میسر می گردد
11. سازمان در محدوده داخلی خود و استقلال و خود مختاری دارد و دیواره مرزی آن مانند حائل و حفاظتی عمل می کند که سازمان را از گزند عوامل محیطی نامطلوب مصون و در امان نگه می دارد و این یکی از وظایف حیاتی است که دیواره مرزی سازمان را انجام می دهد؛ زیرا هر سازمانی باید تا حدودی مستقل از محیط و آزاد از دخالت ها عوامل محیطی باشد تا بتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد.
دانلود فایل WORD پرسشنامه : بررسی نحوه تصمیم گیری و سبک زندگی کارکنان سازمان
12. هر چیزی که خارج از مرزهای سازمان قرار گیرد محیط آن سازمان به حساب می آید.
13. محیط متشکل از دو بخش است : محیط عمومی, محیط اختصاصی
14. محیط عمومی :
محیطی که در برگیرنده تمامی سازمان های موجود در اجتماع است.
15. محیط اختصاصی :
محیطی که در برگیرنده تمامی سازمان های موجود در اجتماع است.
16. عوامل موجود در محیط عمومی که سازمان را تحت تاثیر قرار می دهد. عوامل محیطی، عوامل تکنولوژی، سیستم آموزش و پرورش، سیستم سیاسی، سیستم قانون گذاری، منابع طبیعی، مشخصات جمعیتی و مردمی، عوامل محیطی، عوامل اقتصادی.
17. عوامل فرهنگی :
زمینه های تاریخی، ایدئولوژی ارزشها و هنجارهای یک جامعه را در برمی گیرد.
18. عوامل تکنولوژی :
سطح و میزان پیشرفتهای علمی و تکنولوژی یک جامعه در عملکرد و کارایی سازمانی موجود در آن نقش مهم دارد.
19. سیستم آموزش و پرورش :
میزان سواد عمومی در اجتماع
میزان کارایی و اثر بخشی سیستم آموزشی
تعداد متخصصین ، کاشناسان و افراد حرفه ای در جامعه و نسبت آن به کل جمعیت.
20. سیستم سیاسی :
جو سیاسی عمومی در اجتماع
میزان تمرکز قدرت سیاسی
ماهیت تشکیلات سیاسی و احزاب.
21. سیستم قانون گذاری :
قانون اساسی
سیستم حقوقی و موازین و ماهیت آن
حدود اختیارات قانونی دستگاه های دولتی
قوانین و مقررات خاص حاکم بر چکونگی تشکیل وکنترل فعالیت سازمان ها و قوانین مربوط به آن
22. منابع طبیعی :
فراوانی و نوع منابع طبیعی موجود و سهولت دسترسی به آن آب و هوا و سایر شرایط اقلیمی نیز در اینجا نقش موثر دارد.
23. مشخصات جمعیتی و مردمی :
ماهیت، منابع شهر نشینی و ترکیب و تمرکز جمعیت در شهرها.
24. عوامل اجتماعی :
ساختار طبقاتی
تحرک و جابه جاییهای اجتماعی
چگونگی تعریف نقش ها و تعیین وظایف اجتماعی
ساخت و ماهیت تشکیلات اجتماعی و چگونگی شکل گیری پیدایش و تکامل موسسات و نهادهای اجتماعی.
25. عوامل اقتصادی :
کالبد و قالب کلی اقتصاد
نوع اقتصاد
همچنین عواملی از قبیل میزان سرمایه گذاری در ابزار و وسائل تولید و نحوه چگونگی مصرف در جامعه.
26. در حالی که محیط عمومی برای تمامی سازمان های موجود در اجتماع یکی و یکسان است محیط اختصاصی از سازمان خاص همان سازمان می باشد.
27. عناصر و عوامل موجود در محیط اختصاصی سازمان های بازرگانی عبارتند از :
• کسانی که مشتری خریدار و مصرف کننده کالاهای تولیدی سازمان و یا خدمات ارائه شده آنند.
• کسانی که مایحتاج سازمان را فراهم و در اختیار آن قرار دهند.
• سازمان هایی که در رقابت با سازمان ما هستند.
• عوامل سیاسی اجتماعی
• تکنولوژی مورد استفاده سازمان
• هیچ سازمانی نمی تواند منفک و مستقل از محیط خود باشد.
27. سازمان و محیط یک سیستم اکولوژی را تشکیل می دهند و از آنجایی که محیط دائم در حال تغییر و تحول است سازمان نیز برای ادامه میباید دائم خود را منطبق و هماهنگ با تغییرات محیطی نماید .
28. سازمان درگیر تلاشی دایمی است که هر چه بیشتر و بهتر خود را با محیط و شرایط محیطی هماهنگ کند.
29. فرآیندی که سازمان به وسیله آن خود را با محیط و شرایط محیطیش هماهنگ و منطبق می سازد. فرآیندی پویاست که بنا به تغییرات محیطی مرتباً مورد تجدید نظر و دوباره سازی قرار می گیرد.
30. رابطه و چگونگی ایجاد رابطه میان سازمان و محیط بسته به چهار نوع تصمیم گیری است که عبارتند از :
– تصمیماتی که بر مبنای آن بخشی از کل محیط به عنوان حوزه و قلمرو خاص سازمان انتخاب و استراتژی های لازم برای اداره و کنترل آن بکار رفته است.
– تصمیماتی که بر اساس آن ساختار وظایف و روابط کاری برای کنترل و هماهنگی میان تکنولوژی و استراتژی تعیین می شود.
– تصمیماتی که بر اساس آن تکنولوژی مناسب برای عملی کردن استراتژی ها انتخاب می شود.
-تصمیماتی که به منظور دوام و بقا سازمان اتخاذ می شود.
32. سطوح سه گانه مدیریت را می توان بر حسب نوع تصمیماتی که در هر سطح اتخاذ می شود یه طریق زیر دسته بندی می شود.
*رده سرپرستان یا سیستم های عملیاتی
*رده مدیران ارشد یا سیستم های استراتزیکی
*رده مدیران میانی یا سیستم های هماهنگ کننده میان سیستم های استراتژیکی و عملیاتی
33. مدیرانی که در رده های عملیاتی قرار گرفته اند با مسائل و مشکلات عملیاتی روزمره و رفع و رجوع آن سر و کار دارند.
34. هدف مدیر یافتن راه حل و روش های عملیاتی موثر و اتخاذ تدابیری است که به موجب آن عملیات داخلی سازمان و حتی الامکان و بالنسبه از تغییرات، تحولات و تلاطمات محیطی مصون و در امان باشند.
35. نقش و وظیفه اصلی مدیرانی که در رده استراتژیکی سازمان قرار گرفته اند.
1/ بررسی و مطالعه جامع و دقیق محیط به منظور شناسایی خطرات موجود در آن
و شناسایی محدودیت هایی است که عوامل محیطی بر سازمان و تصمیم گیری در سازمان تحمیل می کنند.
2/ یافتن فرصت و امکاناتی می باشد که ممکن است در اثر تغییر و تحولات محیطی سازمان به وجود آید.
36. رده های هماهنگ کننده در سازمان میان این دو رده عملیاتی و استراتژیکی قرار گرفته است و با ایفاء نقش رابط و میانجی فعالیت های این دو رده را با یکدیگر هماهنگ می نماید.
37. وظیفه استراتژیکی مدیریت شامل تعیین قلمرو و استراتژیک و بقاء و رشد و سازگاری با محیط می گردد.
38. وظایف عملیاتی مدیریت منطبق با حوزه های تصمیم گیری درباره تکنولوژی و وظیفه هماهنگی میان دو رده استراتژیکی و عملیاتی منطبق یا تصمیم گیری درباره ساختار وظایف و روابط کاری است.
39. مدیری که در رده خاصی قرار می گیرد مجبور و محدود به به تصمیم گیری درباره مسائلی که در حوزه مدیریتی او قرار گرفته اند وظیفه اصلی و اولیه او را تشکیل می دهد.
40. اگر چه در سازمان های بزرگ معمولا هیئت رئیسه و مدیر کل مسائل و موضوعات استراتژیکی را مورد بررسی قرار می دهند و مدیران میانی بیشتر وقت و انرژی خود را صرف هماهنگی عملیات می کنند و سرپرستان بیشتر با مسائل و مشکلات عملیاتی روزانه سر و کار دارند ولی در سازمانهای کوچک اغلب لازم می آید که مدیر و یا مدیرانی وظایفی را در هر سه رده انجام دهند.
41. تصمیمات مدیر در ایجاد رابطه میان سازمان و محیط نقش مهم و موثر دارد
42. نوع تصمیمات بستگی به نوع و موضوع مدیریت هر مدیر دارد.
43. مشکل ترین نوع تصمیم گیری تصمیمات استراتژیکی است زیرا که در اینجا نامعلوم های محیطی نسبتا بیشتر است.
44. موفقیت مدیر در اتخاذ تصمیمات موثر برای برقراری رابطه میان سازمان و محیط بستگی به سهولت یا دشواری موقعیت تصمیم گیری و همچنین بستگی به مهارت و دور اندیشی او در تصمیم گیری دارد.
45. هر قدر میزان نامعلومی در محیط بیشتر باشد به همان اندازه تصمیم گیرنده به اطلاعات بیشتری برای تصمیم گیری خواهد داشت. برای این کار باید از یک طرف معلومی های موجود در محیط شناسایی و از طرف دیگر امکانات و توانایی های سازمان برای رویارویی با این نامعلومی ها ارزیابی و سنجیده شود، بدیهی است که کیفیت مدیر و مهارت مدیران سازمان در اتخاذ تصمیمات موثر نیز عاملی است که در این ارزیابی باید در نظر گرفته شود.
46. میزان نامعلومی و یا نامعلومی اطلاعات در محیط را باید به عنوان یک متعییر در تصمیم گیری بشمار آید.
47. محیط متجانس و یک دست محیطی می باشد که درجه معلومی در آن زیاد است، زیرا در چنین محیطی شرایط روشن و معلوم است و مدیر می داند که چه باید بکند و می داند که عکس العمل او چه باید باشد.
48. محیط نامتجانس فاقد یک دستی بوده است و محیطی است که در آن عناصر و ارکان مختلف متفاوت و متنوع بسیاری وجود دارد.
49. تصمیم گیری در محیط نامتجانس مشکلتر از تصمیم گیری در محیط متجانس است.
50. از نظر مدیر محیطی که عوامل و عناصر موجود در آن یا از ثبات نسبی بیشتری برخوردار اند و یا عوامل و عناصر موجود در آن دچار تغییر و تحولات کمتری می باشند محیطی است که درجه نامعلومی آن پایین است.
51. اگر غالب عوامل و عناصر موجود در محیط دستخوش تغییر و دگرگونیهای زیاد باشد از دیدگاه مدیر این محیط، محیطی با درجه نامعلومی بالا است.
52. عوامل موثر در درک و برداشت محیط:
• تعداد عوامل موجود در محیط
• تنوع و گوناگونی عناصر و ارکان موجود در محیط
• تغییر و تحول عناصر محیطی
• نامعلومی
53. علاوه بر محیط و شرایط محیطی برداشت و برآورد مدیر از موقعیت تصمیم گیری به توانایی های موجود
در سازمان و همچنین به منابع و امکاناتی که در سازمان برای رویارویی با مشکلات محیطی وجود دارد نیز بستگی پیدا میکند.
54. هر قدر توانایی و امکانات سازمان بیشتر باشد محیط قابلیت کنترل بیشتری پیدا می کند.
55. اطلاعات لازم برای حل مسایل معمولا از سه منبع تامین می شود.
*تخصص و دانش شخصی مدیر.
*ادبیات مربوط به موضوع (سوابق. اسناد و مدارک. تحقیقات و پژوهشات مکتوب)
*استفاده از مشاورین و خدمات مشاورتی.
55. هر قدر محیطی که سازمان در آن قرار گرفته است پیچیده تر باشد به همان اندازه تصمیم گیری دشوار تر می شود.
56.. اِمِری و ترست چهار نوع محیط را شناسایی کرده اند که آنها را بر مبنی بافت و زمینه ساده تر و یا پیچیده تری که دارند طبقه بندی کرده اند.
57. معیارهایی که اِمِری و تریست در طبقه بندی انواع محیط به کار برده اند عبارت است از:
• پیچیدگی محیط
• تنوع عوامل و عناصر موجود در محیط
• میزان تغییر و تحول و نا معلومی در محیط
58. انواع محیط از نظر اِمِری و ترست عبارتند از :
• نوع اول: محیط آرام و با ثبات است. در این محیط عوامل مثبت (یعنی فرصت های مناسب برای سازمان ) و عوامل منفی (یعنی مسایل مشکلات و دشواری ها و عواملی که سازمان را مورد تحدید قرار می دهد و برای آن خطر افرین است ) به طور یکنواخت توزیع و در محیط پراکنده می شوند در نتیجه برخورد باآنها صرفابر حسب اتفاق و تصادف خواهد بود. در چنین محیطی مدیر مجبور است که بیشتر بر اساس آزمون خطا عمل کند؛ همچنین در این محیط حرکات تاکتیکی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
• نوع دوم : محیطی است که هنوز ثبات و آرامش در آن وجود دارد ولی محیطی است با پیچیدگی بیشتر، زیرا در اینجا بر خلاف محیط نوع اول که عوامل مثبت و منفی مستقل از یکدیگر و با توزیع یکنواخت در محیط پراکنده شده اند.
• نوع سوم : محیطی است که پیچیدگی آن بیش از دو محیط قبلی است و محیط آرامش خود را از دست داده است. زیرا اینکه رقبا وجود دارد و می توانند در مقابل حرکات تاکتیکی و استراتژیکی ما واکنش داده به نوبه خود برای بهره وری و استفاده از مزایای موجود در محیط حرکاتی نماید که مارا مجبور به عکس العمل و پاسخگویی نماید.
• نوع چهارم : محیط متلاطم و متشنج دشوارترین موقعیت برای تصمیم گیری است. در این محیط تغییر و تحولات نهادی و خود جوش بوده است و از درون محیط برمی خیزد.
59. بی ثباتی در محیط نوع چهارم ناشی از سه روند است :
• پیدایش سازمان هایی که با پیوستن به یکدیگر و ایجاد ائتلافی سعی دارند که نیرو و توان لازم برای مواجه و غلبه بر شرایط موجود در محیط نوع سوم را به دست آورند.
• وابستگی روزافزون سیستم های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی
• اتکا روزافزون به تحقیق و پزوهش برای کسب قابلیت و توان بیشتری برای مبارزه با رقبا .
60. مشکل بزرگ سازمان هایی که در محیط متلاطم و متشنج قرار گرفته اند این است که مجهولات برای سازمان مجهول است.
61. هدف از مطالعه محیط برونی سازمان آگاه شدن از عوامل و متغییرهایی است که
سازمان را تحت تاثیر قرار میدهند تا با رعایت و در نظر گرفتن آنها مدیران سازمان بتوانند با واقع بینی بیشتری تصمیم گیری کنند.
62. هدف اصلی از مطالعه محیط بیرونی ایجاد تعادل و توازن مناسبی میان سازمان و محیط بیرونی است.
63. وظیفه اصلی مدیر در هنگام تصمیم گیری شناسایی عوامل داخلی و خارجی و تعیین اثرات ناشی از آنان در رسیدن به این تعادل مطلوب است.
64. در مدلی که لوین در سال 1947 پیشنهاد کرده است عوامل داخلی و خارجی (نیروهای) داخلی و خارجی نامیده شده اند و محیط (داخلی و خارجی ) (میدانی)است که این نیروها در آن فعالیت دارند. برآیند این فعل و انفعالات تعیین کننده رابطه (تعادلی )است که در هر مقطع زمانی میان سازمان و محیط وجود خواهد داشت.
65. مدل لوین یک مدل نظری است.
66. بنا به مدل لوین وظیفه اصلی مدیر شناسایی نیروهای موجود در محیط و
تعیین چگونگی اثر گذاری آنان بر روی یکدیگر و به روی سازمان می باشد.
67. برنز و استاکر به تشریح دو نوع ساختار پرداخته که یکی را مکانیکی و دیگری اورگانیک است.
68. برنز و استاکر خاطر نشان می سازند که ساختار مکانیکی برای سازمانی در محیط نسبتا آرام و باثبات
و برای تصمیم گیری و حل مسایل نسبتا ساده روزمره و روتین مناسب و کارایی زیاد دارد.
69. برای سازمانی که در محیطی متلاطم و بی ثبات قرار دارد ساختار اورگانیک از مناسب و کارایی بیشتری برخوردار است.
70. نکته مهم در مطالعات برنز و استاکر این است که خوبی و بدی و کارایی یا عدم کارایی
ساختار بخصوصی در ذات آن نیست بلکه این کیفیات بستگی به شرایط و مقتضیات محیطی دارد.
تهیه و تنظیم: لیلا دهقان
